Bazı Zararlı Kimyasalların İhracatı ve İthalatı Hakkında Yönetmelik Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 32087 sayılı ve 28/01/2023 tarihli Resmî Gazete’de yayımlandı.
Bu yönetmeliğin amacı, Uluslararası Ticarette Belirli Zararlı Kimyasalların ve Pestisitlerin Ön Bildirimli Kabul Usulüne Dair Rotterdam Sözleşmesi'nin uygulanması için usul ve esasları düzenlemektir. Ayrıca, zararlı kimyasalların uluslararası dolaşımı sırasında insan sağlığı ve çevrenin korunması için ortak sorumluluk ve iş birliğine dayalı çabaların teşvik edilmesi, zararlı kimyasalların çevreyle uyumlu bir şekilde kullanılması, zararlı kimyasalların özellikleri hakkında bilgi paylaşımının kolaylaştırılması ve sözleşmeye taraf olan ve olmayan ülkelerin ithalat ve ihracata ilişkin ulusal karar süreçlerinin tamamlanmasına yardımcı olmak için zararlı kimyasallarla ilgili ulusal tedbir kararları ve nihai düzenleyici eylemlerin uygun şekilde bu ülkelere dağıtılmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Bu Yönetmelik, radyoaktif maddeleri ve karışımları, atıkları, kimyasal silah imalatında kullanılan kimyasal maddeleri ve karışımları, insan veya veterinerlik kullanımına yönelik tıbbi ürünleri, gıdaları ve gıda katkı maddelerini, hayvan yemlerini, uyuşturucu ve psikotrop maddeleri, genetiği değiştirilmiş organizmaları kapsamamaktadır.
Bu Yönetmelik, her bir ihracatçıdan her bir ithalat yapan ülkeye takvim yılı için 10 kg'dan az miktarlarda ihraç edilen ve insan sağlığına veya çevreye olumsuz etki yapması beklenmeyen kimyasalları kapsamaz. Ancak ihracatçılar, bu tür kimyasalların araştırma veya analiz amacıyla ihraç edileceğini belirterek e-ÖBK Sistemi üzerinden ihracat bildiriminde bulunmalıdır.
Biyosidal ürün, fiziksel ya da mekanik etkilerden başka yollarla zararlı organizmaları yok etmek, uzaklaştırmak, zararsız hale getirmek veya zararlı organizmanın etkisini önlemek amacıyla kullanılmak üzere hazırlanan ve kullanıcıya sunulan bir maddedir. Bu ürün, bir veya daha fazla aktif madde içeren, bu maddelerin birleşimiyle oluşan bir madde veya karışım, yerinde üretilen bir madde veya karışım veya ana işlevi biyosidal olan işlenmiş bir eşya olabilir.
Bir kimyasalın büyük ölçüde kısıtlı olduğu durumlar iki şekilde tanımlanabilir: büyük ölçüde kısıtlı kimyasallar, ya insan sağlığını ya da çevreyi korumak amacıyla bakanlık veya ilgili kurum tarafından bir veya birden fazla kategoride hemen hemen tüm kullanımları yasaklanmış bir kimyasalı ya da hemen hemen tüm kullanım alanları için onayı reddedilen veya bildirim, kayıt, onay, izin ve ruhsat sürecinde ileri bir değerlendirmeden veya piyasadan geri çekilen ve bu tür bir tedbirin insan sağlığı veya çevreyi korumak amacıyla gerçekleştirildiğine ilişkin açık bir kanıtın bulunduğu bir kimyasalı ifade etmektedir.
Ciddi ölçüde zararlı pestisit formülasyonu, insan sağlığı ve çevreye ciddi zararlar verebilen, pestisit formülasyonları, bitki koruma ürünleri veya biyosidal ürünler için formüle edilen kimyasalları ifade eder. Bu kimyasallar, kullanım koşulları altında tek veya çoklu maruziyetten sonra insan sağlığı ve çevre üzerinde ciddi etkilere neden olabilir ve hızlı bir şekilde fark edilebilir.
Her türlü kimyasal madde ve preparatları, pestisit zirai mücadele araştırma ve uygulamalarında kullanılan maddeleri ifade eder. Yasaklı kimyasal ise, Bakanlık veya ilgili kurum tarafından insan sağlığı veya çevreyi korumak amacıyla tüm kullanımları bir veya birden fazla kategoride yasaklanmış bir kimyasalı veya ilk kez kullanım onayı reddedilen veya bildirim, kayıt, izin, onay veya ruhsat sürecinde ileri bir değerlendirmeden geri çekilmiş ve bu tür bir tedbirin insan sağlığı veya çevreyi korumak amacıyla gerçekleştirildiğine ilişkin açık bir kanıtın bulunduğu bir kimyasalı ifade eder.
Bir kimyasal aşağıda tanımlanan ihracat bildirimi usulüne tabidir:
Planlanan ihracat kimyasalları, Maddelerin ve Karışımların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanması Hakkında Yönetmelik kapsamında etiketleme ve ambalajlama kurallarına uymak zorundadır.
Bu Yönetmelik, Avrupa Birliği mevzuatına uyum çerçevesinde, Zararlı Kimyasalların İhracatı ve İthalatına İlişkin 27/7/2012 tarihli ve (AB) 649/2012 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü dikkate alınarak hazırlanmıştır.
Yönetmelik, 28 Temmuz 2023 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.