Bilişim bilgi ve hesaplamanın kuramsal temellerini ve bunların bilgisayar sistemlerinde uygulanabilmeleri, işlenebilmelerini sağlayan pratik teknikleri araştıran bir yapısal bilim dalıdır.
Bilişim Hukuku ise bilişim yoluyla işlenebilecek suç, kabahat ya da yaptırım gerektiren herhangi bir eylem ya da ortaya çıkan hukuki uyuşmazlıkların çözülmesi amacıyla ortaya çıkmış; her geçen gün değişmekte ve gelişmekte olan hukuk dalıdır. Bilişim kavramının sınırları ve tanımı her geçen gün değişmekte, genişlemekte ve dönüşmektedir. Bu bağlamda tüm ülke mevzuatları açısından sürekli değişiklikleri beraberinde getirmektedir.
Ceza Hukuku alanında ise yaygın olarak bilişim sistemleri ile işlenen suçlar şunlardır;
Bilgisayar Sistemlerine ve Servislerine Yetkisiz Erişim
Bilgisayar Sabotajı
Bilgisayar Yoluyla Dolandırıcılık
Bilgisayar Yoluyla Sahtecilik
Bir Bilgisayar Yazılımının İzinsiz Kullanımı
Kişisel Verilerin Kötüye Kullanılması
Sahte Kişilik Oluşturma ve Kişilik Taklidi
Yasadışı Yayınlar
Ticari Sırların Çalınması
Terörist Faaliyetler
Çocuk Pornografisi
Hacking
Diğer Suçlar (Organ ticareti, fuhuş, tehdit, uyuşturucu alım satımı vb.)
Türk Ceza Kanunu’nda bilişim suçları 243. madde ve devamında düzenlenmiştir. Buna Göre;
Madde 243- (1) Bir bilişim sisteminin bütününe veya bir kısmına, hukuka aykırı olarak giren veya orada kalmaya devam eden kimseye bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası verilir.
(2)Yukarıdaki fıkrada tanımlanan fiillerin bedeli karşılığı yararlanılabilen sistemler hakkında işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranına kadar indirilir.
(3) Bu fiil nedeniyle sistemin içerdiği veriler yok olur veya değişirse, altı aydan iki yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
(4) (Ek: 24/3/2016-6698/30 md.) Bir bilişim sisteminin kendi içinde veya bilişim sistemleri arasında gerçekleşen veri nakillerini, sisteme girmeksizin teknik araçlarla hukuka aykırı olarak izleyen kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Madde 244- (1) Bir bilişim sisteminin işleyişini engelleyen veya bozan kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Bir bilişim sistemindeki verileri bozan, yok eden, değiştiren veya erişilmez kılan, sisteme veri yerleştiren, var olan verileri başka bir yere gönderen kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(3) Bu fiillerin bir banka veya kredi kurumuna ya da bir kamu kurum veya kuruluşuna ait bilişim sistemi üzerinde işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
(4) Yukarıdaki fıkralarda tanımlanan fiillerin işlenmesi suretiyle kişinin kendisinin veya başkasının yararına haksız bir çıkar sağlamasının başka bir suç oluşturmaması halinde, iki yıldan altı yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.
Madde 245 – (Değişik: 29/6/2005 – 5377/27 md.) (1) Başkasına ait bir banka veya kredi kartını, her ne suretle olursa olsun ele geçiren veya elinde bulunduran kimse, kart sahibinin veya kartın kendisine verilmesi gereken kişinin rızası olmaksızın bunu kullanarak veya kullandırtarak kendisine veya başkasına yarar sağlarsa, üç yıldan altı yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(2) Başkalarına ait banka hesaplarıyla ilişkilendirilerek sahte banka veya kredi kartı üreten, satan, devreden, satın alan veya kabul eden kişi üç yıldan yedi yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(3) Sahte oluşturulan veya üzerinde sahtecilik yapılan bir banka veya kredi kartını kullanmak suretiyle kendisine veya başkasına yarar sağlayan kişi, fiil daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde, dört yıldan sekiz yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(4) Birinci fıkrada yer alan suçun;
Haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin,
Üstsoy veya altsoyunun veya bu derecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlâtlığın, c) Aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden birinin, Zararına olarak işlenmesi hâlinde, ilgili akraba hakkında cezaya hükmolunmaz.
(5) (Ek: 6/12/2006 – 5560/11 md.) Birinci fıkra kapsamına giren fiillerle ilgili olarak bu Kanunun malvarlığına karşı suçlara ilişkin etkin pişmanlık hükümleri uygulanır.
Madde 245/A- (Ek: 24/3/2016-6698/30 md.) (1) Bir cihazın, bilgisayar programının, şifrenin veya sair güvenlik kodunun; münhasıran bu Bölümde yer alan suçlar ile bilişim sistemlerinin araç olarak kullanılması suretiyle işlenebilen diğer suçların işlenmesi için yapılması veya oluşturulması durumunda, bunları imal eden, ithal eden, sevk eden, nakleden, depolayan, kabul eden, satan, satışa arz eden, satın alan, başkalarına veren veya bulunduran kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
Madde 246- (1) Bu bölümde yer alan suçların işlenmesi suretiyle yararına haksız menfaat sağlanan tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.
Yukarıda açıklanan madde hükümlerine ek olarak, Türk Ceza Kanunu kapsamındaki diğer suçların da bilişim araçları kullanılarak işlenmesi mümkündür.
İntihara yönlendirme, çocuğun cinsel istismarı, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma, uyuşturucu ticareti, sağlık için tehlikeli madde temini, müstehcenlik, fuhuş, kumar oynanması için yer ve imkân sağlama, özel hayatın gizliliğinin ihlal, Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanunda yer alan suçlar ve daha birçok suçun bilişim araçları kullanılarak işlenmesi mümkündür.
Erişimin Engellenmesi
İnternet ortamında yapılan yayındaki içerik dolayısıyla hakları ihlal edilen kişilere içeriğin yayından çıkarılmasını talep etme hakkı düzenlenmiştir. İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden gerçek ve tüzel kişiler, kurum ve kuruluşlar içerik sağlayıcısına, buna ulaşamaması hâlinde yer sağlayıcısına başvurarak uyarı yöntemi ile içeriğin yayından çıkarılmasını isteyebileceği gibi doğrudan sulh ceza hâkimine başvurarak içeriğe erişimin engellenmesini de isteyebilir.
İçerik sağlayıcısına ulaşılarak yapılan taleplerin en geç 24 saat içerisinde cevaplanması gerekmektedir.
Sulh Ceza Hakimine yapılan başvuruda hakim; yalnızca kişilik hakkının ihlalinin gerçekleştiği yayın, kısım, bölüm ile ilgili olarak içeriğe erişimin engellenmesi yöntemiyle verir. Zorunlu olmadıkça internet sitesinde yapılan yayının tümüne yönelik erişimin engellenmesine karar verilemez. Karar Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne gönderilerek erişimin engellenmesi sağlanır.
İçeriğin Kaldırılması Talebi
Youtube Olumsuz İçerik veya Telif Hakkı İhlali: Youtube, telif hakkı ve özel hayata müdahale niteliğindeki ihlaller için hızlı bir mekanizma geliştirmiş ve şikayet bildirimi yapıldığında ilgili video linkini ya kaldırmakta ya da içeriğini telif hakkına uygun hale getirmektedir.
Youtube şirketine telif hakkı ihlallerini şuradan bildirebilirsiniz: Youtube Telif Hakkı İhlali Bildirimi
Youtube’da yayınlanan videolarla özel hayata müdahale niteliğindeki ihlalleri şuradan bildirebilirsiniz: Gizliliğin İhlali
Twitter Olumsuz İçerik Kaldırma: Twitter, sahte hesaplar kullanılması, taciz, intihar vakıaları ve gizliliğin ihlali konusunda yapılan şikayetleri değerlendirerek olumsuz içerikleri silme/kaldırma işlemi yapmaktadır. Twitter’a hak ihlallerini şuradan bildirebilirsiniz: Twitter Hak İhlali Bildirimi
Facebook Olumsuz İçerik Silme/Kaldırma: Facebook, video, resim, makale vb. sayısız şekilde yayın yapılan bir sosyal medya platformu olduğundan ihlallerin çeşitliliği daha fazladır. Facebook üzerinden yapılan ihlalleri şuradan şikayet edebilirsiniz: Facebook Şikayet ve İhlal Bildirimi
İnstagram Fotoğraf Silme/Kaldırma: İnstagram üzerinden paylaşılan fotoğraflarda özel hayatın gizliliğin ihlali veya kötüye kullanım olduğunu düşünüyorsanız, İnstagram Yardım Merkezi/Gizlilik ve Emniyet Merkezi/Bir şeyi şikayet edin butonundan şikayet edebilirsiniz.
E-Tespit
E-tespit, Türkiye Noterler Birliği’nin internet ortamındaki web sitelerinde veya sosyal medya hesaplarında yer alan herhangi bir veri veya bilgiyi online tespit etmek üzere kurduğu sistemdir.
İşlem adımları şu şekildedir:
Türkiye Noterler Birliği sayfasında e-tespit yapmak isteyen kişi önce kendi kimlik bilgilerini sisteme girer.
Tespit edilecek bilgi veya verinin yer aldığı internet sayfasının URL’si kopyalanarak noterler birliği sayfasındaki ilgili yere yapıştırılır. URL sistem tarafından taranarak URL içinde yer alan tüm bilgiler Türkiye Noterler Birliği’nin veri tabanına yüklenir.
Veriler yüklendikten sonra e-tespit talep eden kişiye bir başvuru numarası verilir. Başvuru numarasıyla herhangi bir notere gidilerek online yapılan tespit işlemi noter vasıtasıyla onaylanarak yazılı bir evraka dönüştürülür.
Yapılan e-tespitin yazılı evraka dönüştürülmenin sağlanmasının ardından; tespiti yapılan veri hukuk ve ceza davalarında delil olarak kullanılacaktır.
Boşanma, tazminat, alacak ve diğer ticari davalar ile özel hayat ilişkilerinin internet üzerinden yaşanan olayları da kapsaması nedeniyle özel hukuk davalarında bilişim sistemleri üzerinden gerçekleştirilen; suç kapsamında olmamakla birlikte tazminat yükümlülüğü doğuran ya da suç olması sebebiyle özel hukuk anlamında tazminat yükümlülüğü doğuran eylemler bilişim hukuku kapsamındadır.