İş sözleşmesinin işveren tarafından geçerli bir nedene dayanmadan feshedilmesi durumunda işçi işe iade davası açabilmektedir. İşe iade davası açmak isteyen işçinin bir takım koşulları sağlaması gerekmektedir.
İşe İade Davası Açabilmek İçin Gerekli Olan Koşullar Nelerdir?
Arabulucuya Başvurma Zorunluluğu
İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren 1 ay içinde işe iade talebiyle, arabulucuya başvurması gerekmektedir. Arabuluculuk faaliyeti sonunda tarafların, anlaşmaları hâlinde, işe başlatma tarihi, ücret ve diğer hakların parasal miktarı ve işçinin işe başlatılmaması durumunda tazminatın parasal miktarı belirlenir. Belirlenmemesi durumunda anlaşma sağlanamamış sayılır. Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamaması durumunda, son tutanağın düzenlendiği tarihten başlayarak iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açılabilir. Arabulucuya başvurulmaması durumunda iş mahkemesi tarafından dava reddedilir.
İş Mahkemesine Başvuru
En az 6 aylık kıdemi olan ve belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan her işçi, otuz veya fazla işçi çalıştıran işverenine karşı işe iade davası açabilir. İşe iade davalarında yetkili mahkeme, davalı işverenin ikametgahı mahkemesi veya işyerinin bulunduğu yer mahkemesidir.
İşe iade davası dilekçesinde, işçinin, iş sözleşmesinin feshinde işveren tarafından bir sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığını belirterek işe iade talebinde bulunulması, işe başlatmama durumunda en az dört en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat istemi ve işçinin çalışmadığı sürece dört aya kadar boşta geçen süre ücret haklarının belirtilmesi gerekmektedir.
İşe iade başvurusunda boşta geçen süreye ait ücret ve diğer hakların ödenmesi talep edilmiş ise, başvuru ile birlikte işveren de temerrüde düşürülmüş sayılmalıdır. Sözü edilen ücret ve diğer hakların ödenmemesi durumunda başvuru tarihinden itibaren faiz hakkı doğar.
İşe iade davaları İş Kanunu hükümlerince 2 ay içinde sonuçlandırılmaktadır. Üst mahkemeye başvuruların da kural olarak 1 ay içerisinde tamamlanması gerekmektedir.
İspat Yükü
Feshin geçerli bir nedenle yapıldığının ispat ödevi işveren üzerindedir. Ancak işçi feshin başka bir sebebe dayandığını iddia ediyorsa bunu ispatlamakla yükümlüdür.
Fesih Bildiriminin Şekli
İş sözleşmesinin feshine ilişkin usul ve şekil, İş Kanunu m.19’da düzenlenmiştir. İşçinin belirsiz süreli iş sözleşmesi, işçi verimi veya davranışına ilişkin sebeplerle feshedilemez. İşverenin fesih bildirimini yazılı olarak ve fesih nedenini açık ve net olarak bildirme zorunluluğu vardır.
İşçinin Savunması Alınması
Sözleşme feshinde bazı fesih nedenleriyle sınırlandırılmış olmakla birlikte, işçinin savunmasının alınması zorunludur. Buna göre, işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesinin feshi, işçi hakkındaki iddialara karşı savunması alınmadan evvel işçinin çalışma şekli veya davranışına ilişkin sebeplerle feshedilemez.
İşçinin Davayı Kazanması
İşçi, kesinleşen mahkeme kararının kendisine tebliğinden itibaren 10 iş günü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunmalıdır. İşveren tarafından gerçekleştirilen feshin geçerli sebeplere dayandırılmadığı ya da sunulan sebebin geçerli olarak kabul edilmediği ve bunun tespitinin mahkeme veya özel hakem tarafından yapıldığı durumlarda, işverenin işçiyi bir ay içinde işe başlatma zorunluluğu bulunmaktadır.
İş Güvencesi Tazminatı
İşçinin başvurusunu takiben bir ay içerisinde işveren tarafından işe başlatılmaması durumunda iş sözleşmesi işverence bu tarihte sonlandırılmış sayılır. İşveren, işçiye en az dört ve en fazla sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemek zorundadır. Bu tazminata iş güvencesi tazminatı denir.
İş güvencesi tazminatı, işçinin çıplak brüt ücreti üzerinden hesaplanmalıdır.
Mahkemenin Davayı Reddetmesi
İşe iade davasının reddi halinde işçinin işten çıkarılma nedeni geçerli sebep olarak kabul edilecektir. Bu durumda işçinin kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve diğer yasal hakları ayrı bir dava ile işverenden istenebilir.